
NĂ« KosovĂ« Ă«shtĂ« hapur panairi i pĂ«rgjithshĂ«m ndĂ«rkombĂ«tar âPrishtina 2018â, ku nga 174 kompani pjesĂ«marrĂ«se mĂ« shumĂ« se 50 pĂ«r qind janĂ« nga Serbia, e cila mbetet partneri kryesor nĂ« tregun e KosovĂ«s.
Produktet nĂ« kĂ«tĂ« panair po prezantohen edhe nga kompanitĂ« vendore si dhe nga vendet si: Austria, Turqia, Gjermania, Italia, Ăekia, Italia, Kroacia, ShqipĂ«ria dhe Zvicra.
Kompanitë nga Serbia, pjesëmarrëse në këtë panair, thonë se janë të pranishme në tregun e Kosovës ndër vite, derisa disa prej tyre synojnë tregun e Kosovës.
Në anën tjetër, kompanitë nga Kosova ankohen se me shumë vështirësi arrijnë të jenë pjesëmarrëse në panairet që organizohen në Serbi, andaj si rrjedhojë, thonë se janë shumë pak të pranishme në atë treg.
Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, brenda një viti, Serbia eksporton mallra në Kosovë në vlerë prej rreth 400 milionë euro, derisa eksportet e Kosovës në Serbi në vit nuk e kalojnë vlerën prej 40 milionë euro.
Teuta Kurshumlija, menaxhere e eksportit nĂ« kompaninĂ« âStone Castleâ nĂ« Rahovec, e cila merret me prodhimin e rrushit dhe pijeve alkoolike, thotĂ« se kanĂ« arritur tĂ« depĂ«rtojnĂ« me produktet e tyre nĂ« shumĂ« vende tĂ« botĂ«s, por me shumĂ« vĂ«shtirĂ«si dhe nĂ« nivel shumĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« eksportit nĂ« Serbi.
Ajo thotë se Serbia u vendosë barriera të shumta produkteve nga Kosova.
âNĂ« tregun e SerbisĂ« njĂ« nga problemet kryesore qĂ« kemi pasur gjatĂ« panairit tĂ« fundit kanĂ« qenĂ« formalitet, kemi pasur probleme deri sa ka arritur malli nĂ« panair. Panairi kishte filluar derisa ne nuk i kemi pasur produktet e vendosura, ka probleme burokratike, shumĂ« herĂ« na ndodh edhe kur dĂ«rgojmĂ« mostrat kemi probleme me dĂ«rgesa. Shteti i SerbisĂ« nuk i pranon mbishkrimet ku shkruan Republika e KosovĂ«s, tĂ« gjitha kĂ«to janĂ« çështje burokratike qĂ« pengojnĂ« punĂ«n tonĂ«â, thotĂ« ajo.
Arben Ferizi menaxher i shitjes nĂ« kompaninĂ« âApetitâ nga Vushtrria, e cila merret me pĂ«rpunimin dhe prodhimin e produkteve tĂ« mishit thotĂ« se janĂ« prezent nĂ« tregun e KosovĂ«s dhe arrijnĂ« tĂ« ekspertojnĂ« nĂ« Maqedoni dhe ShqipĂ«ri.
Ai thotĂ« se janĂ« tĂ« gatshĂ«m tĂ« jenĂ« tĂ« pranishĂ«m edhe nĂ« tregun e SerbisĂ«, por qĂ« pĂ«r shkak tĂ« problemeve qĂ« mund tâu paraqiten nĂ« kĂ«tĂ« treg, nuk kanĂ« tentuar qĂ« jenĂ« prezent.
âPĂ«r momentin nuk ka ndonjĂ« plan afatshkurtĂ«r pĂ«r hyrje ne tregun serb, Ă«shtĂ« njĂ« treg i madh dhe pĂ«r njĂ« kompani si ne Ă«shtĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, por qĂ« produktet kosovare hapsin nĂ« vĂ«shtirĂ«si nĂ« kĂ«tĂ« treg. Realisht nuk kemi tentuar qĂ« tĂ« gjejmĂ« ndonjĂ« distributor tĂ« mishit nĂ« Serbiâ, thotĂ« Ferizi.
Megjithatë, me një problem të tilla nuk përballen kompanitë nga Serbia që eksportojnë në tregun e Kosovës.
Mirko Asanoviq përfaqësues i kompanisë Aleva nga Serbia tregon se për shumë vite i plasojnë prodhimet e tyre në Kosovë dhe se tani janë duke hulumtuar kërkesat e tregut. Ai thotë se varësisht kërkesave i plotësojnë ato përmes prodhimeve të tyre.
âMendoj qĂ« panairet janĂ« njĂ« mundĂ«si e mirĂ« qĂ« ekonomistĂ«t tĂ« takohen. PjesĂ«marrja e madhe e ekspozuesve nga Serbia nĂ« kĂ«tĂ« rast e dĂ«shmoi kĂ«tĂ«. Do tĂ« thotĂ« interes ka pĂ«r bashkĂ«punim dhe mendoj qĂ« ekonomia Ă«shtĂ« gjithmonĂ« mbi tĂ« gjithaâ, tha Asanoviq.
PĂ«rfaqĂ«sues tĂ« OdĂ«s Ekonomike tĂ« KosovĂ«s dhe tĂ« SerbisĂ« kĂ«rkojnĂ« qĂ« bizneset tâu drejtohen odave dhe Bordit Rajonal nĂ« rast tĂ« problemeve qĂ« mund tâi kenĂ« me eksportin e produkteve tĂ« tyre nĂ« Serbi.
Marko Cadez kryetar i Odës Ekonomike të Serbisë thotë për Radion Evropa e Lirë se në çdo panair të bujqësisë që organizojnë me Odën Ekonomike të Kosovës kanë bashkëpunim.
âUnĂ« personalisht si kryetar i OdĂ«s Ekonomike tĂ« SerbisĂ«, por edhe si kryetar i bordit tonĂ« drejtues tĂ« OdĂ«s Rajonale pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor u bĂ«j thirrje qĂ« kushdo qĂ« mendon se e ka ndonjĂ« problem dhe nuk po mund tĂ« futet nĂ« treg ne jemi kĂ«tu qĂ« tĂ« ndihmojmĂ«â, thotĂ« Cadez.
Ai thotĂ« se bizneset mund tâu drejtohen odave dhe Bordit Rajonal, ndonĂ«se e pranon se ka edhe probleme qĂ« nuk mund tĂ« zgjidhen nĂ« kĂ«tĂ« formĂ«, ngase ato i takojnĂ« politikĂ«s.
âNatyrisht disa probleme ne nuk mund tâi zgjidhinâ, thekson ai, duke rikujtuar se shumĂ« nga çështjet e tilla janĂ« duke u trajtuar nĂ« kuadĂ«r tĂ« dialogut pĂ«r normalizimin e raporteve KosovĂ« â Serbi. Por, pĂ«rfaqĂ«suesve ekonomik, sipas tij, u intereson qĂ« edhe ato probleme tĂ« zgjidhen sa mĂ« shpejtĂ«.
Ai tregon se tani në panairin që organizohet në Novi Sad, javën tjetër, do të marrin pjesë 70 ndërmarrje nga Kosova.
Cadez thotë po ashtu se kohët e fundit ka vërejtur rritjen e eksportit të mallrave edhe nga Kosova në Serbi, marrë parasysh që Serbia dominon me prodhimet e saj në Kosovë.
âPĂ«r ne Ă«shtĂ« me rĂ«ndĂ«si qĂ« kĂ«ta numra tâi balancojmĂ«â, thekson Cadez, duke rikujtuar se njĂ« balancĂ« i tillĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« arritur me ShqipĂ«rinĂ«.
Ndërkaq, kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës Safet Gërxhaliu tha për Radion Evropa e Lirë se bilanci tregtar me Serbinë nuk është i dëshiruara, por që partneriteti duhet të avancohet.
Megjithatë, sipas tij, deklaratat se bizneset kanë barriera dhe nuk mund të jenë prezent në panairet në Serbi nuk qëndron.
âVetĂ« fakti qĂ« e kemi kĂ«tĂ« bashkĂ«punim tĂ« mirĂ« ekonomik mes OdĂ«s Ekonomike tĂ« KosovĂ«s dhe tĂ« SerbisĂ« probleme tĂ« tilla nuk janĂ« adresuar asnjĂ«herĂ«. Vlen tĂ« theksohet se nĂ« tre vitet e fundit kemi pasur mbi 3000 mijĂ« takime ku bizneset vendore janĂ« takuar me bizneset e rajonit nĂ« veçanti nga Serbia, vetĂ« fakti qĂ« kemi qenĂ« pjesĂ«marrĂ«s me ekipe deri ne 100 kompani nĂ« panairin e bujqĂ«sisĂ« nĂ« Novi Sad dhe tĂ« ndĂ«rtimit nĂ« Beograd e flet demanton njĂ« deklaratĂ« qĂ« ka barrieraâ, thotĂ« GĂ«rxhaliu.
Panairi i pĂ«rgjithshĂ«m ndĂ«rkombĂ«tar âPrishtina 2018â do tĂ« zgjasĂ« deri mĂ« 21 prill.